🎨 Młoda Polska: Filozofia, Cechy Epoki i Rola Artysty
Młoda Polska to epoka literacka i kulturalna, która przyniosła rewolucję w postrzeganiu sztuki, roli artysty i kondycji cywilizacji.
🕰️ Chronologia i Kierunki
- Polska: 1890–1918.
- Europa: Lata 50. XIX w. – 1918.
Kierunki w literaturze i sztuce, które dominowały w tej epoce, to:
- Symbolizm
- Ekspresjonizm
- Impresjonizm
- Secesja
Gatunki Dramatyczne
W Młodej Polsce rozwinęły się dwa główne typy dramatu: dramat symboliczny i dramat naturalistyczny.
Filozofia: Kryzys i Nowe Idee 🧠
Filozofia Młodej Polski odzwierciedlała głęboki kryzys duchowy końca wieku:
Arthur Schopenhauer – Pesymizm:
Uważał, że człowiek nieustannie cierpi. Ukojenie bólu może przynieść sztuka lub nirwana.
Friedrich Nietzsche – Nihilizm:
Jego koncepcja nadczłowieka zakładała, że jednostka wybitna może działać poza dobrem i złem.
Henri Bergson – Intuicjonizm:
Twierdził, że świat można poznać za pomocą intuicji. Wierzył, że świat nieustannie się rozwija dzięki élan vital (pędowi życiowemu).
🗝️ Ważne Pojęcia i Konflikty
W kontekście Młodej Polski kluczowe są następujące terminy:
- Sztuka dla Sztuki: Ideologia głosząca, że sztuka jest wolna od zadań politycznych, społecznych i religijnych, jest elitarna.
- Dekadentyzm: Kryzys duchowy epoki, objawiający się jako pustka wewnętrzna i bierność.
- Katastrofizm: Przeczucie końca cywilizacji i rozpadu jej wartości.
- Chłopomania: Moda i fascynacja życiem chłopów oraz kulturą ludową.
Konflikt Artysta – Filister
Charakterystycznym elementem epoki był kult artysty i sztuki. Prowadziło to do konfliktu:
- Artysta (kapłan sztuki)
- Filister (mieszczuch o ograniczonych horyzontach)
