🧐 Pozytywizm: Filozofia, Hasła i Trendy Literackie
Pozytywizm to epoka literacka i filozoficzna, która koncentrowała się na pracy, nauce i użyteczności społecznej. Hasło epoki brzmiało: "Ważne jest to, co prawdziwe".
🕰️ Chronologia i Gatunki
- Polska: 1864 – początek lat 90. XIX wieku.
- Europa: Lata 40. – 80. XIX wieku.
Gatunki Literackie
Do głównych gatunków epoki należały: opowiadanie , nowela , powieść historyczna i powieść.
Kluczowe Hasła i Idee Społeczne 💪
Filozofia epoki przełożyła się na program społeczny, skupiony na rozwoju i integracji:
- Praca u Podstaw: Oznaczała edukację warstw najuboższych.
- Praca Organiczna: Oznaczała działania na rzecz wszystkich warstw społecznych.
- Asymilacja Żydów: Dążenie do integracji narodowej i kulturowej Żydów z Polakami.
- Emancypacja Kobiet: Walka o równouprawnienie.
Filozofia Pozytywizmu: Rozum i Doświadczenie 🧠
Nurty filozoficzne epoki bazowały na nauce i racjonalnym podejściu do świata:
- Scjentyzm (August Comte): Głosił, że pewnym źródłem wiedzy są przede wszystkim nauki przyrodnicze i ścisłe.
- Organicyzm (Herbert Spencer): Postrzegał społeczeństwo jako żywy organizm.
- Ewolucjonizm: Idea ewolucji, rozwoju, postępu i przemiany.
- Utylitaryzm (John Stuart Mill): Uważał, że dobre jest to, co pożyteczne. Preferował dobro jednostki ponad dobro ogółu.
- Determinizm (Hipolit Taine): Teoria, że wszelkie zdarzenia są uwarunkowane związkiem przyczynowo-skutkowym.
Cechy i Nurty Literatury
Literatura pozytywistyczna była silnie związana z ideami epoki:
- Tendencyjność Literatury: Literatura miała być nośnikiem idei epoki.
- Fascynacja Pracą i Codziennością: Literatura pełniła rolę lustra rzeczywistości.
- Rozwój Publicystyki: Dominowała tematyka społeczna w formach takich jak felieton, reportaż i artykuł.
Kierunki Artystyczne
- Realizm: Charakteryzował się zasadą prawdopodobieństwa (mimesis), szczegółowością, ukazywaniem tła społecznego i obiektywizmem.
- Naturalizm: Dążył do fotograficznej szczegółowości. Ukazywał walkę o byt, człowieka ujętego w swoich biologicznych popędach oraz stosował estetykę brzydoty.
