🧐 Renesans: Powrót do Antyku, Humanizm i Wielkie Odkrycia
Renesans (czyli odrodzenie) to epoka, która rozpoczęła się we Włoszech (od XIV w.), a do Polski dotarła w XVI wieku, przynosząc całkowite przewartościowanie kultury i sztuki.
🕰️ Chronologia i Odrodzenie Antyku
- Włochy: Od XIV do końca.
- Europa: Od XV do połowy XVII wieku.
- Polska (Renesans): Od XVI do połowy XVII wieku.
Kluczowym hasłem epoki było ad fontes (powrót do źródeł), oznaczające odrodzenie kultury i sztuki antycznej oraz fascynację sztuką klasyczną.
🧠 Cechy Epoki i Kluczowe Pojęcia
Filozofia i kultura Renesansu skupiły się na człowieku i jego potencjale:
- ANTROPOCENTRYZM: Człowiek w centrum wszechświata.
- HUMANIZM: Skupienie uwagi na człowieku i jego potrzebach.
- LITERATURA W JĘZYKACH NARODOWYCH: Odchodzenie od dominacji łaciny.
- REFORMACJA: Ruch odnowy życia religijnego, obejmujący m.in. kalwinizm i luteranizm.
- THEATRUM MUNDI (Teatr Świata): Koncepcja postrzegania świata jako sceny, na której Bóg reżyseruje, a ludzie odgrywają swoje role.
Ważne Postawy i Koncepcje
POETA DOCTUS:
Poeta uczony, posiadający wszechstronną wiedzę.
DEUS ARTIFEX/FABER/RIDENS:
Koncepcje Boga jako Artysty, Rzemieślnika lub Prześmiewcy.
Filozofia: Ideały Społeczne i Polityczne
Filozofowie Renesansu wyznaczyli nowe ścieżki myślenia o społeczeństwie, religii i polityce:
- ERAZM Z ROTTERDAMU – IRENIZM: Propagował postawę otwartości i życzliwości, dążenie do pokoju na świecie i tolerancji religijnej.
- NICCOLÒ MACHIAVELLI – MAKIAWELIZM: Głosił, że w kierowaniu państwem cel uświęca środki.
- TOMASZ MORUS – EGALITARYZM: Stworzył koncepcję idealnego państwa (utopii) opartego na równości i wolności.
🔬 Wielkie Odkrycia
Renesans to także czas rewolucyjnych odkryć, które zmieniły obraz świata:
- 1440 (lub 1450): Jan Gutenberg – wynalazł ruchomą czcionkę.
- 1492: Krzysztof Kolumb – odkrył Amerykę.
- 1543: Mikołaj Kopernik – stworzył teorię heliocentryczną.
