🧐 Romantyzm: Ideały, Bohater i Koncepcje Ratowania Ojczyzny
Romantyzm to epoka literacka i kulturalna, która odrzuciła oświeceniowy kult rozumu na rzecz uczuć, wiary i metafizyki. Stała się ona symbolem walki o wolność i tożsamość narodową.
🕰️ Chronologia i Gatunki
- Polska: 1822–1864 (od wydania Ballad i romansów Adama Mickiewicza do upadku Powstania Styczniowego).
- Europa: Lata 30. XVIII w. – koniec lat 40. XIX w.
Gatunki Literackie
Epoka Romantyzmu przyniosła innowacje w formach literackich. Do najważniejszych gatunków należały:
- Ballada romantyczna
- Powieść poetycka
- Dramat romantyczny
Kluczowe Cechy Epoki i Pojęcia 📜
- Irracjonalizm: Przekonanie o możliwości poznania świata za pomocą wiary, uczucia i intuicji.
- Metafizyka: Rozważania o tym, co tajemnicze, niepoznawalne i niedostępne zmysłom (np. świat duchów).
- Fantastyka: Wprowadzenie do literatury rusałek, duchów i czarownic (silnie związane z wierzeniami ludowymi).
- Ludowość: Fascynacja obyczajami, wierzeniami i moralnością ludową.
- Synkretyzm: Łączenie elementów dramatu, epiki i liryki lub cech różnych gatunków literackich (np. w dramacie romantycznym).
- Historyzm: Historia jako temat literacki (zwłaszcza historia Polski i jej upadku).
- Orientalizm: Fascynacja kulturą Wschodu.
🦸 Bohater Romantyczny
Bohater romantyczny to postać wyjątkowa, charakteryzująca się:
- Indywidualizmem: Przekonaniem o znaczeniu jednostki dla losów świata.
- Byciem nieszczęśliwie zakochanym.
- Walecznością i byciem walczącym o wolność.
🇵🇱 Koncepcje Ratowania Ojczyzny
W związku z utratą niepodległości, w epoce Romantyzmu narodziły się trzy główne koncepcje polityczne i ideologiczne:
- Mesjanizm: Idea poświęcenia grup społecznych/jednostek/narodów, które doprowadzą do odkupienia świata. Hasło "Polska Chrystusem narodów" (poświęcenie Polski ma przynieść wolność innym).
- Winkelriedyzm: Heroizm i aktywna, otwarta walka o wolność (postawa Konrada Wallenroda w epilogu).
- Wallenrodyzm (Hallenrodyzm): Uciekanie się do nieetycznych metod (podstęp, zdrada) w dążeniu do celu (postawa tytułowego Konrada Wallenroda).
